Dg 2665 (Begeleidingswagen)

Een kantoor op het spoor

In de jaren vijftig werden goederentreinen vaak voorzien van een begeleidingswagen ofwel bagagerijtuig. De Miljoenenlijn heeft er één in de collectie, de Begeleidingswagen NS 2665 of kortweg Dg. Onlangs hebben onze vrijwilligers het interieur een stevige opknapbeurt gegeven en zijn veel originele elementen in ere hersteld. Aanleiding om de Dg even in het zonnetje te zetten.

Hoewel goederenvervoer soms beschouwd kan worden als een ondergeschoven kindje ten opzichte van personenvervoer, zat er in deze specifieke goederenwagen wel degelijk een persoon: de wagenmeester. Die had hier zijn kantoor en hield met behulp van schuin geplaatste spiegels de trein in de gaten. In het geval van een calamiteit, zoals het losraken van een treindeel of een ontsporing, had hij in deze wagen gevaarseinen tot zijn beschikking waarmee hij kon communiceren met de zijn collega’s op en rond het spoor.

De Dg (D staat voor dienstruimte en g – waarschijnlijk – voor goederen) was een praktisch ingerichte wagen. De wagenmeester had hier een bankje, een klein toilet, een potkachel om warm te blijven en zelfs een bureautje zodat hij zijn administratie kon. Hij was namelijk niet alleen verantwoordelijk voor de veiligheid, maar ook voor de vracht. Op zogenaamde wagenbriefjes noteerde hij de treinsamenstelling, de lading en de bestemming. De Dg functioneerde dus als een kantoor op het spoor!

Door een schenking van tegelbedrijf Hilhorst kwam de Miljoenenlijn in 1996 in bezit van deze Dg. Hilhorst had ‘m weer gekocht van de Hoogovens in IJmuiden. De Dg’s zijn oorspronkelijk gebouwd in opdracht van de NS, die hier afgedankte onderstellen voor gebruikte en de Winschoter Machinefabriek nieuwe bovenbakken liet maken, met uitstulpingen naar de zijkant zodat de wagenmeester goed zicht had op het spoor en de gehele trein.

En de kleur? Daar zijn de meningen over verdeeld. Toen hij werd geschonken was deze Dg Hilhorst-blauw. Bewust werd toen gekozen om niet NS-bruin, maar NS-groen te gebruiken, omdat alle andere nog bestaande Dg’s al bruin waren. Bruin is wel het meest historisch correct, dus het is een overweging om ook deze Dg in de oorspronkelijke bruine kleur te verven. Kunnen de vrijwilligers weer aan de slag…

Dit artikel kwam tot stand met dank aan vrijwilliger Willem Gerrits.
Foto’s: Archief Stichting ZLSM, Utrechts Archief, Jasper Kroese