Grensstation
Aangezien Simpelveld een grensstation was, werden hier controles uitgevoerd. Voordat de internationale treinen aankwamen, werd het hek op perron 1 gesloten. De reizigers moesten de binnenkomende treinen verlaten en zich, evenals reizigers richting Aken, melden in de visitatiezaal (huidige restauratie en keuken) waar de paspoorten werden gecontroleerd en koffers en tassen werden onderzocht op smokkelwaar. Had men iets aan te geven dan kon men dit “vrijmaken” bij de ontvanger. Werd men onder verdenking gesteld dan werd er in een aparte ruimte een lijfelijke controle uitgevoerd. Bij dames gebeurde dit door een vrouwelijke ambtenaar. Na de controle door de Marechaussee en de Duitse “Zöllner” konden de reizigers weer plaatsnemen in de treinen.
Reizigers die van Simpelveld naar Maastricht reisden konden via het plaatskaartenkantoor en de derde klasse wachtkamer direct de trein bereiken.
Smokkelen in Simpelveld
Smokkelen was een soort van “volkssport” geworden. De grenscommiezen en Zöllner waren niet zo geliefd bij de bevolking: op het smokkelen en in beslag nemen van goederen stond namelijk een hoge boete. Kon men deze boete niet betalen dan volgde zelfs een gevangenisstraf.
Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog werd smokkelen echter pas echt gevaarlijk. De douane wilde (na een eerste waarschuwingsschot) nog wel eens direct met scherp schieten.
Koninklijk Marechaussee
De internationale treinverbinding via Simpelveld werd gestaakt op 31 mei 1992. Tot die tijd hebben de manschappen van de “Koninklijke Marechaussee brigade Simpelveld” in het gebouw dienstgedaan. Als blijvende herinnering heeft de Koninklijke Marechaussee, op verzoek van de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij, toestemming gegeven voor het plaatsen van een plaquette bij de ingang van de vroegere visitatiezaal.
Het station tijdens de Tweede Wereldoorlog
Alle treinen, ook internationale, moesten in Simpelveld stoppen. Het verhaal gaat dat zelfs Hitler, in 1940 tijdens de reis naar het westfront, in Simpelveld moest stoppen. Ook wordt verteld dat deze ‘Führertrein’ vooraf werd gegaan door een pantsertrein en dat er voortdurend een vliegtuig boven bleef cirkelen. Langs het traject stond om de tien meter een SS-soldaat, terwijl de bewoners van de woningen langs de spoorbaan de ramen gesloten moesten houden.
Economische betekenis
Het spoorwegstation heeft Simpelveld geen windeieren gelegd. Het werd een belangrijke plaats in de omgeving en de werkgelegenheid kreeg een enorme stimulans. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de Duitse bevolking naar Simpelveld om koffie, tabak, boter en andere schaarse producten in te slaan. De Simpelveldse middenstand bloeide hier door op. Jaren later zou dit beeld omkeren. Nederlandse grensbewoners bezochten toen Aken om daar inkopen te doen.
Het grensstation bleef door de jaren heen echter belangrijk! Aan het station lagen acht cafés. Dit duidt er op dat er veel passagiers waren. Van de acht cafés bestaat er tegenwoordig geen één meer. Ook bevonden zich aan de Stationstraat verschillende pakhuizen voor fruit- en aardappelhandel. Als het fruit (vooral appels) rijp was, brachten tientallen boeren hun oogst naar het station van waar het in goederentreinen naar Duitsland geëxporteerd werd. Ook trok het spoor veel nieuwkomers naar het dorp, zoals handelaren, de douanebeambten, spoorlieden en de Marechaussee.
Huidige functie van het stationsgebouw
De begane grond van het huidige station huisvest een stationsrestauratie met keuken, souvenirwinkel, klein museum, plaatskaartenkantoor en Post T (van Treindienstleiding). Station Simpelveld is namelijk nog volledig beveiligd met het klassieke (mechanische) beveiligingssysteem. De treindienstleider op Post T verzorgt samen met de seinhuiswachters op de twee seinhuizen de bediening van de diverse wissels, (rangeer)seinen en overwegen. Onze vrijwilligers vertellen u daar graag meer over.
Op de tweede etage bevinden zich twee dienstwoningen. De woning van de voormalige stationschef is door de ZLSM in gebruik genomen als kantoorruimte. De andere woning is nog tot begin 2009 bewoond geweest door een oud NS-medewerker. Inmiddels heeft de ZLSM ook deze woning in gebruik als kantoor- en vergaderruimte.
Bronnen:
- Archieven ZLSM
- Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis
- Wersch, van H. (1988). Het belang van het spoor voor Simpelveld. De Bongard 4, p. 20 – 22.
- Dreuw, M. (2002). Het grensstation Simpelveld. De Bongard, jaargang 14, nummer 2, p. 30 – 36.
- Marechaussee Sporen
- Het Utrechts Archief
