Nieuw Bordessein: Blog 5 | februari 2021

Bordessein: Blog 5 – februari 2021

Tekst: Dave Habraken

Geïnteresseerden die actief zijn op sociale media is het vast niet ontgaan: op 23 januari werd het bordessein geplaatst!  Dat dit een moment was waar we als museum hard naar uitkeken, spreekt voor zich. We merken bijzonder veel interesse voor dit project en dus is het hoog tijd voor een nieuwe blog met de nodige aandacht voor de plaatsing van het sein.

In de vorige blog kon je al lezen dat de basispaal plus bordes naar buiten werden vervoerd. Vlakbij de toekomstige locatie van het sein werden nog een aantal afrondende werkzaamheden verricht. Het meest opvallend hierbij was het monteren van de seinpaaltjes. We hebben lang overwogen om deze pas na de plaatsing van de rest van het sein te monteren, maar kozen uiteindelijk toch voor de “prefab-oplossing” waarbij de seinpaaltjes op voorhand op het bordes werden gemonteerd. Het idee dat we op 5m hoog met seinpaaltjes van ongeveer 250kg per stuk aan de slag moesten, leek ons toch niet zo handig. Voor de telescoopkraan die tijdens de plaatsing zou worden gebruikt, zou dit nauwelijks verschil maken.

Nu dachten we deze klus in enkele uren te kunnen uitvoeren, maar zoals zo vaak viel dat toch lichtjes tegen. Niet alleen was het best nog wel een opgave om de seinpaaltjes gemonteerd te krijgen, ze bleken ook niet 100% recht te staan. Met behulp van pasplaatjes moest met name het rechterpaaltje toch wat beter worden gericht.

Samen met de seinpaaltjes werden ook de schoren gemonteerd. Deze stangen zitten langs een kant aan de basispaal vast en stutten langs de andere kant het bordes. Doorgaans zaten deze schoren vrij ver naar beneden, maar dit is voor ons bordes onmogelijk omwille van het “profiel van vrije ruimte”. Geheel authentiek (dit was bij het originele bordes niet anders) werden de schoren daarom onder een hoek van 45° richting de basispaal geleid.

De middenplaat van het bordes werd tenslotte tijdelijk gedemonteerd zodat stroppen rond het vakwerk konden worden gespannen voor het optillen van het sein. Hadden we de middenplaat laten zitten, dan had dat gegarandeerd tot beschadigingen van die plaat geleid.

Vorig jaar hebben we rustig de tijd gehad om na te denken hoe het sein zouden plaatsen. Verschillende oplossingen passeerden de revue:

• een klassieke plaatsing met zogenaamde “kruishouten” (zie het vorige blogbericht)
• het sein na de plaatsing stutten en de bouwput volgieten met beton
• eventjes werd zelfs een oplossing met scharnieren overwogen.

Uiteindelijk kozen we voor een mengeling van meerdere technieken: onder het bordessein zou een betonblok met uitstekende draadstangen worden geplaatst. Onderaan de basispaal moest hiertoe een flens worden gelast. De flens lassen vormde niet zo’n probleem voor onze huislasser Dolf. Voor het betonblok konden we op de firma Betonindustrie Dautzenberg B.V. rekenen. Zaakvoerder Eugène had wel oren naar deze klus en wilde dit blok wel voor ons laten fabriceren voor een zacht prijsje. Hier zijn we uiteraard erg dankbaar voor!

Al op voorhand was duidelijk dat vooral de werkzaamheden voor de plaatsing van het blok erg secuur dienden te gebeuren. Als het blok correct werd geplaatst, stelde (technisch gezien!) het monteren van het bordessein zelf in verhouding niet zo heel veel meer voor. Om tegenvallers te kunnen ondervangen, werd daarom beslist om de plaatsing van het sein in 2 fasen uit te voeren: op 16 januari zou het blok ondergronds worden geplaatst en op 23 januari zou de eigenlijke plaatsing van het sein volgen.

Omdat het blok 80cm hoog was en de basispaal ongeveer 1m90 onder de grond zou verdwijnen, zou het gat zo’n 3m diep moeten worden. Er moest immers eerst een laag gestabiliseerd zand onder het blok worden aangebracht. Omdat we het ballastbed van de nabijgelegen sporen 3 en 4 niet wilden beschadigen, konden we niet met een breed uitgegraven gat werken. Dit zorgde nog voor wat hersenspinsels: “hoe kunnen we dat dat diep genoeg maken, zonder risico dat er straks iemand levend wordt begraven”. Gelukkig hebben we vrijwilligers van allerlei pluimage binnen onze gelederen. Na overleg met collega-vrijwilligers Johan (onze coördinator infra en ervaren kraanmachinist) en Jean-Luc (uitvoerder weg- en waterbouw) waren we het erover eens dat we een sleufkist moesten plaatsen om afstortingen te voorkomen.

Zo’n sleufkist huren was niet voorzien in de oorspronkelijke budgettering. Gelukkig kon Jean-Luc de firma waar hij werkt, Ploegam BV, overtuigen om ons te sponsoren. Ook een grote dankjewel dus voor deze geste!

Op 16 januari begonnen we er al vroeg aan: kraanmachinist Johan begon met het uitgraven van het gat, met enkele vrijwilligers hielpen we waar mogelijk. Om u een idee te geven: de Zuid-Limburgse kleigrond wil nogal eens aan de grijper van een kraan blijven plakken. Goede fitness-oefeningen gegarandeerd!

Omdat er maar enkele vrijwilligers bij de graafwerken betrokken waren, konden de andere vrijwilligers van onze werkgroep al aan de slag met het monteren van de twee groefschijven (nodig voor de omzetting van bewegende trekdraden naar bewegende seinarmen). Hierna werden ook kettingen op maat gemaakt voor de trekdraadgeleiding, waarna ze werden aangebracht op de groefschijven. Dit was weer een serieuze klus uitgespaard voor na de plaatsing van het bordessein.

Vrijwilliger Dion demonstreert de beweging van de groefschijf na het aanbrengen van de kettingen voor de trekdraadgeleiding.

Een week later volgde de eigenlijke plaatsing van het bordessein. Hiertoe was er een telescoopkraan van de firma Aertssen uit het Belgische Antwerpen overgekomen. We zijn deze firma en kraanmachinist Koen in het bijzonder erg dankbaar voor de vlotte samenwerking!

We begonnen de dag met het verwijderen van de bekisting die gedurende een week het gat had beschermd. Deze had haar taak glansrijk vervuld: op wat losse grond na, was alles mooi op zijn plek blijven zitten.

Het was nu tijd voor het moment waar we zo lang naar hadden uitgekeken: de plaatsing van het bordessein zelf. Voor de grote telescoopkraan was dit “peanuts”: het bleek uiteindelijk zo’n 800kg te wegen. Het sein hing dan ook al snel in de lucht te bengelen, onderweg naar de definitieve locatie.

Bovenop het betonblok stonden ondertussen twee van onze vrijwilligers klaar om de flens van het sein over de draadstangen te leiden. Dit verliep al met al vrij vlot. Het leek nu een kwestie van het sein tot op het blok te laten zakken, maar dat bleek toch iets té optimistisch: het sein zakte telkens scheef weg, waardoor de draadstangen dreigden om te buigen. Er zat daarom niks anders op dan de bevestigingsmoeren al op de draadstang te draaien en het sein te dwingen om recht naar beneden te zakken. Dat hiervoor het betere spierwerk nodig was, spreekt voor zich. Ondertussen werd met de waterpas en vanop afstand nagekeken of het sein mooi recht stond. Na het aanbrengen van enkele passtukjes tussen de flens en het betonblok bleek dit het geval en kon het geheel definitief worden opgespannen. Om 10.00 uur was het officieel: het bordessein stond recht (letterlijk en figuurlijk)!

Tijdens het vullen van het gat werden dwars op elkaar 2 sets kruishouten gestoken. Voor zover de bevestiging op het betonblok al niet voldoende was, zijn we nu 100% zeker dat het sein nergens meer naartoe gaat.

Na het afronden van de grondwerken, kon worden begonnen met het completeren van het sein. Voor de plaatsing van het sein was de middenplaat van het bordes tijdelijk afgenomen, deze werd als eerste teruggeplaatst. Vervolgens kon ook de trap worden gemonteerd. Hierna was het de beurt aan de 2 stukken balustrade.

Ondertussen werden ook de gereviseerde seinarmen overgebracht vanuit de voorraad. Stiekem hadden we immers een visueel compleet bordessein als streefdoel voor de dag van de plaatsing. Ook de gaffels werden aangesloten, waardoor een en ander toch al een vrij volledige indruk maakte, missie geslaagd! Op dit punt werden de werkzaamheden gestaakt. Hoog tijd voor een groepsfoto!

De komende weken volgen voor het bordessein nog meerdere kleine taken, voordat het sein volledig functioneel is. Die zaken kunnen gelukkig in een veel rustiger tempo gebeuren. Zoals aanvankelijk gepland, kunnen we het sein voor de aanvang van het toeristisch seizoen in dienst stellen. Vanuit de werkgroep seinwezen/infra zijn we best wel trots dat corona niet voor vertraging heeft gezorgd bij de realisatie van dit grote project.

Meteen willen we ook ieder van jullie bedanken voor de financiële steun, interesse en aanmoedigende berichtjes onder onze blogs, op Facebook of in levende lijve.

Hopelijk tot snel in Simpelveld?