52-Update-11

Revisie 52 532 September en Oktober 2016

Tekst: Roderick Toxopeus en Simon Schab

Het is weer even stil geweest rondom de 52 532. Nu we de laatste rijdagen van het drukke hoofdseizoen achter de rug hebben, is het hoog tijd jullie bij te praten over de (vele) ontwikkelingen rondom de machine. Aangezien we veel positieve reacties ontvangen over dit project, en de voortgang ervan tot in Zwitserland en zelfs het verre Azië wordt gevolgd, is hier de volgende blog van de 52 532. Veel leesplezier!

In september zijn de horizontale beweegbare steunbouten (de verbinding tussen de binnenvuurkist en de buitenzijde van de ketel) uit de ketel gesneden. Tevens zijn aan de buitenzijde de kapjes die de afdichting van deze beweegbare steunbouten vormen ook losgemaakt. Hierna werd alles aan de binnenzijde van de ketel in de vuurkist vlak geslepen zodat de bouten uit de ketel konden worden geslagen. Waarna aan de buitenzijde alle oude lasnaden van de kapjes gladgeslepen konden worden.

In de week na ons evenement ‘Een dagje uit met Thomas’ hebben een tweetal firma’s ons bezocht. Een daarvan was een lasser die voor ons de hemelankers (verbinding tussen de bovenkant van de vuurkist en de buitenkant van de ketel) en de wasluikzittingen uit de ketel heeft gesneden. We hebben grote bewondering voor deze lasser, het leek wel alsof hij met zijn snijbrander aan het figuurzagen was.

Het afsnijden van de koppen van de hemelankers.

Op de foto is ook goed te zien dat er elke kopjes van de beweegbare steunbouten zijn afgesneden.

De tweede firma die we in onze werkplaats mochten verwelkomen was het Eisenbahn Werk Krefeld. Het EWK heeft voor ons de zuigerstang uit de kruiskop geperst. Dit werd gedaan door een speciaal hulpstuk om de kruiskop te bevestigen. Daarna werd met een afdrukstang en een pers van 50 ton de zuigerstang op druk gezet.

Nadat de pers de maximale persdruk had bereikt kwam de zuigerstang nog steeds niet los. Daarop hebben we er een enorme brander op de kruiskophals gezet en deze verwarmd. Een enorme klap volgde en de zuigerstang was losgeschoten.

Naast al dit werk door externen is onze eigen draaierij ook weer vlijtig bezig geweest. Zo zijn er speciale draadeinden vervaardigd om de afgewerkte stoompijpen op het cilinderblok aan te sluiten. Ook zijn de tapeinden van de afgewerkte stoompijpen, verse stoompijpen en die van het Winterthur-omlooptoestel uit het cillinderblok gedraaid of gesneden. De gereviseerde veerhangers hebben we gemodificeerd door deze te voorzien van vetnippels, zodat deze in de toekomst eenvoudiger kunnen worden gesmeerd.

In de cabine van de locomotief zijn de laatste ramen verwijderd en bij de schuiframen zijn alle slechte delen vervangen.

Inmiddels is ook al meer dan de helft van de aspotten gedemonteerd. Het uitpersen van de aspotlagers was een grote uitdaging. We hadden in het verleden al eens een hulpstuk gemaakt voor de aspotten van onze Zweedse locomotieven en dit hebben we nu aangepast zodat het ook op de veel grotere aspotten van onze Duitse locomotief past.

De aspot werd in het hulpstuk gezet en omhoog getakeld, waarna met een ander hulpstuk en een 20 tons pers de lagerschaal uit de aspot moest worden gedrukt. Ook hier gebeurde er bij de maximale persdruk niets, alleen het hulpstuk vervormde.

We dachten dat de lagers misschien verlijmd zaten, dus besloten we de lagers warm te stoken en daarna weer te persen. Helaas, ook na het verwarmen was er geen beweging in te krijgen.

Omdat alles nu mooi schoongebrand was konden we de lagerblokken goed bekijken en vonden we sporen dat met een kookbeitel de lagerblokken tegen de aspot waren vastgeslagen. Na deze kooknaden losgeslepen te hebben te hebben gingen de lagerschalen nog met de nodige moeite uit de aspot.

Verder is ook het Deichsellager huis gedemonteerd. Met het Deichsellager zit het staartstuk (de Deichsel) van het Kraus-Helmholtzgestell vast aan de voorste koppelas. Als de loopas (eerste as van de locomotief) naar links bewogen wordt dan draait het staartstuk om een grote bout (de lummelbout) en drukt als een soort hefboom de eerste koppelas naar rechts. Op deze manier loopt de locomotief soepeler door bogen. De uitslag van de loopas is overigens niet gelijk aan de zijdelingse verplaatsing van de eerste koppelas, hier zit een verhouding in.

Demontage van het Deichsellager. Goed te zien is dat dit lager ook zijwaartse kracht op de as kan uitoefenen om de as zijdelings te verschuiven. (Foto: Roderick Toxopeus)

De lummelbout waar het Krauss-Helmholtz Gestell mee aan het frame zit bevestigd en op draait (zie uitleg in het vorige blog) was een onderdeel dat ons behoorlijk wat kopzorgen heeft opgeleverd. In het Dampflokwerk Meiningen heeft men hier een gooibus (een bus met ruime speling) overheen geplaatst. Deze was aan de boven- en onderzijde gelast. Helaas heeft deze reparatie het niet lang volgehouden en zijn de lasnaden gescheurd waardoor de bus vrij spel heeft gehad zonder enige vorm van smering. Hierdoor is de lummelbout beschadigd en is reparatie noodzakelijk.

Er volgde een overleg tussen de technische vrijwilligers over hoe we deze uitdaging gingen oplossen. Gaan we de lummelbout demonteren om een nieuwe te laten maken en zo ja, hoe krijgen we dat voor elkaar? Het bleek niet mogelijk te zijn om deze pen uit de plaat te persen waar hij in zit bevestigd, omdat we onherroepelijk deze plaat zouden verbuigen bij het uitpersen. Een van de technische mensen kwam met het voorstel om een bus met krimppassing te plaatsen. Hij stelde voor een verwarmde bus over een lengte van 300 millimeter over de pen te schuiven. Onze chef werkplaats was niet echt overtuigd tot op het moment dat onze technische medewerkers hem vertelde dat hij dit op zijn werk vaker doet.

De oude lummelbout werd opgemeten en de totale onrondheid viel nog mee. Er werden 2 kalibers (meetinstrumenten) gemaakt en de lummelbout werd zo bewerkt dat de onrondheid maximaal 0.25 mm bedroeg. De pasbus hebben we laten maken door een externe firma.

Er werd berekend dat de bus tot minimaal 250 ºC moest worden voorverwarmd. Daarom hebben we een speciaal hulpstuk vervaardigd waar de verwarmde bus in kon worden gezet en met 2 man naar boven over de pen kon worden geschoven.  Mocht de bus nog klem komen te zitten dan konden ook nog met een voorhamer enkele rake klappen worden gegeven.

Begin oktober was de de dag aangebroken om de bus over de lummelbout te schuiven. De locomotief werd boven de aardwind (stuk spoor waarop we een as kunnen laten zakken) gereden. Hier lieten we het spoor een stukje naar beneden zakken waardoor we de juiste werkhoogte hadden om de krimpbus te plaatsen.

Op de heftafel waar normaal gesproken de as zou staan werd een provisorisch oventje gemaakt van vuurvaste stenen en daar werd de bus in geplaatst. Met een grote brander werd de bus roodgloeiend gestookt. Daarna werd de bus op het hulpstuk geplaatst en zonder slag of stoot rustig over de bout geschoven.

De roodgloeiende pasbus is zojuist over de lummelbout geschoven. Een geslaagde operatie dus, tot grote opluchting van iedereen omdat we in één klap een groot probleem hadden opgelost.

Nadat eind vorige maand de zuigerstang uit de kruiskop was geperst konden we deze maand beginnen met het verwijderen van de zuigers. Eerst werd de leibus en het voorste labyrint (een afdichting die er voor zorgt dat er geen stoom langs de zuigerstang lekt) gedemonteerd, waarna het losmaken van de cilinderdeksel ring kon beginnen.

Nadat de ring verwijderd was kon het cilinderdeksel na enig geklop van de cilinder worden losgenomen.

Nadat de voorzijde alles verwijderd was kon ook de achterzijde het labyrint worden gedemonteerd en om een kunststof pijp geplaatst, die later weer veilig in het splitshuis kon worden opgeborgen. Nu de zuiger helemaal vrij was gemaakt konden we deze zijn geheel uitbouwen. Omdat het frame op blokken staat en moeilijk te verplaatsen is, is er voor gekozen om een met een aantal stroppen en een kettingtakel die over de ketel lagen en aan de andere zijde aan het frame van de lok was bevestigd het geheel eruit te takelen.

Nadat beide zuigers waren verwijderd hebben we nog de kruiskoppen verwijderd. Daarbij hebben we eerst de bovenzijde hebben losgehaald en verwijderd. Daarna konden we het onderste gedeelte laten zakken.

Ook de draaierij is deze maand weer flink actief geweest. Nadat we vorige maand de nieuwe freesbank hebben mogen ontvangen werd deze ook meteen in gebruik genomen.

Op de bovenstaande foto wordt een van de veerophangpunten uitgekotterd. Deze ophangpunten bleken tot op de draad toe versleten.

Op de bovenstaande foto is duidelijk te zien dat de bus die in het gat van de veerhanger zit geheel is doorgesleten. Deze bus zal eruit gehaald worden en het gat weer rond gekotterd. Daarna kan er een nieuwe bus in geperst worden zodat alles straks weer goed past.

Ook de pennen waarmee de veren in de veerophangpunten zitten zien er niet al te best uit. Op de bovenstaande foto is te zien dat de bussen die normaal in het veerophangpunt zitten geheel zijn doorgesleten en vervangen dienen te worden. Daarover ongetwijfeld meer in de komende blogs!