Nieuws uit de werkplaats

Nieuw Bordessein: Blog 4 | december 2020

Bordessein: Blog 4 – december 2020

Tekst: Dave Habraken

Eind oktober werd een belangrijke mijlpaal bereikt: het materiaal van het bordessein werd van de technische school van Don Bosco Haacht naar Simpelveld getransporteerd. Hierop volgde een vrij drukke periode waarbij snel veel vooruitgang werd geboekt. Tijd dus voor een nieuwe blog over de vooruitgang rond dit project. Aan het grote aantal foto’s bij dit bericht zal je alvast merken dat er op enkele maanden tijd bijzonder veel is gebeurd.

In de vorige blog berichtten we al dat enkele overbodige gaten in de basispaal werden dichtgelast. Hierna werd deze paal in de grondverf geschilderd om de paal te beschermen tegen oxidatie en in een beweging goed te kunnen zien waar egaliseren met plamuur nodig is.

Foto 1: Aan de geplamuurde zones kan je nog net zien waar vroeger de toegangsluiken in de paal zaten. Die hebben we niet meer nodig en dus werden ze al eerder dichtgelast. Hiervoor werd overigens gebruikgemaakt van materiaal dat vrijkwam na inkorten van de basispaal.

Voor de bediening van de seinarmen bestaan er twee varianten: elektrische bediening via motoren (zogenaamde seinstellers) of een volledig mechanische bediening via kettingen en staaldraden (zogenaamde trekdraden). Wij kozen voor de tweede uitvoering.

Omdat de trekdraden tot boven het bordes in de seinpalen moeten geraken, worden onderaan de seinpaal en aan het bordes zelf aangrijpingen (katrollen) voorzien. Over de aangrijpingen op het bordes zelf werd in de vorige blogs al bericht. Ondertussen hebben we ook aan de aangrijpingen onderaan de seinpaal gewerkt.

Foto 2: In onze opslag werd eerst een dikke plaat gezocht. We zien Peter-Paul aan het werk met het voorboren van gaten voor de bevestiging van een schijvenstoel (rechts onderaan te zien).
Foto 3: Enkele uren knutselen later kunnen we de constructie passen. De draadstang onderaan zal uiteraard nog worden ingekort en zal daarna worden gebruikt om de constructie om de paal te spannen.
Foto 4: Nu het weer zich steeds minder leent om buiten aan de basispaal te kunnen werken (waaronder schilder- en laswerkzaamheden), werd de basispaal naar de werkplaats overgebracht. Hangend aan een van onze spoorkranen valt de grootte van deze paal goed op.

De oren voor de bevestigingen van de schoren aan de basispaal waren niet helaas meer voorradig. Terwijl we voor bijna alle andere zaken nog originele NS-tekeningen terugvonden, was dat voor deze oren niet meer het geval. Op basis van foto’s van vroegere bordesseinen werd daarom een waarheidsgetrouw model ontworpen, waarna met dank aan leraar Peter Verswyvel in de Don Bosco school deze onderdelen met de CNC-machine werden uitgesneden.

Foto 5: Productie van de vier bevestigingsoren met behulp van een CNC-machine in Don Bosco Haacht. Links onderaan zie je drie deels gefreesde oren. De machine is ondertussen ingesteld om het vierde oor af te werken.
Foto 6: De pas gefreesde oren, klaar om aan de basispaal te worden gelast.

Het gewicht van het bordes, inclusief seinpalen, zal oplopen tot iets minder dan een ton. Een stabiele bevestiging aan de basispaal is dan ook enorm belangrijk. Voor deze bevestiging werd eerder in deze blog al vermeld dat er een flens aan de basispaal wordt gelast. Onderaan het bordes wordt ook een dikke plaat voorzien. Vrijwilliger Peter had deze plaat al uitgetekend (net zoals alle andere benodigde tekeningen, waarvoor onze grote dank!), maar de plaat moest nog worden uitgefreesd. Ook hiertoe werd de Don Bosco school gelukkig bereid gevonden.

Foto 7: Het 15mm dikke staal vormt gelukkig geen hindernis voor de CNC-machines in de technische school.

Doorgaans wordt in Simpelveld op dinsdagavond en zaterdag overdag voor seinwezen geklust. Daar waar op zaterdag vaak de grotere buitentaken gebeuren, wordt op dinsdag meestal in de werkplaats gewerkt. Het is dan vooral op dinsdagavond dat er aan het optuigen van de twee seinpaaltjes voor bovenin het bordes werd gewerkt. Stiekem kroop hier uiteindelijk toch wat meer werk in dan aanvankelijk verwacht: de reeds aanwezige groefschijven (die de trekdraadbewegingen omzetten naar bewegende seinarmen) bevonden zich niet exact op gelijke hoogte. Hierdoor moesten bij één seinpaal de gaten opnieuw worden geboord en moesten de oude gaten worden gedicht. Ondertussen werden ook de gaffels (voor de mechanische koppeling van de groefschijven met de seinarmen) opgeknapt.

Foto 8: De bevestiging voor de groefschijf is inmiddels op de juiste hoogte gebracht.
Foto 9: Het wordt nog eens wat. We zien een van de beide seinpaaltjes waarbij ter bepaling van de lengte en vorm van de trekstang een provisorische proefopstelling werd opgebouwd. Ook dit deel kan dus weer afgevinkt worden.

Zoals in de vorige blog gemeld, was het bordes zelf al een hele tijd grotendeels klaar. Door Corona en het tijdelijk sluiten van de scholen in België heeft het fabriceren van de trap echter vertraging opgelopen. De eerste anderhalve maand van het schooljaar heeft leraar Paul Ventôse de zesdejaars leerlingen uit de afdeling Lassen-Constuctie begeleid bij het vervaardigen van deze trap. Hiermee werden de laswerken op school afgerond. Een welgemeende dankjewel aan Paul is dan ook zeker op zijn plaats!

Foto 10: Na een laatste krachtinspanning op school, is ook de trap klaar.

Op dinsdag 27 oktober was het dan zover: de onderdelen van het bordes en de ladder werden opgehaald en naar de zandstraalfirma Kathagen in Belgisch Noord-Limburg getransporteerd. Hier werden door enkele vrijwilligers gedurende twee dagen alle onderdelen gestraald. Hoewel dit geen verplichte kost is, kozen we hier bewust voor, zodat het materiaal overal erg ruw werd. Dit zorgt voor een veel betere hechting van de grondverf, zodat alles beter tegen roestvorming is beschermd. Het bordessein komt immers in weer en wind te staan en we willen voorkomen dat we over enkele jaren alweer alles moeten opschuren en schilderen.

Foto 11: Een deelnemer aan The Masked Singer of Dave die de trap aan het zandstralen is?
Foto 12: Op donderdag 29 oktober werd het gezandstraalde materiaal naar onze werkplaats in Simpelveld getransporteerd. Voor de eerste keer kunnen een aantal onderdelen van het bordes samen met de basispaal worden gefotografeerd.

Het weekend na aankomst van de onderdelen werden deze gelijk ook geschilderd. Gezandstraald materiaal is enorm gevoelig voor roestvorming, dus een snelle verfbeurt is geen overbodige luxe. Gelukkig bood de verwarmde werkplaats tussen de aankomst en de schilderbeurt voldoende bescherming, waardoor slechts hier en daar wat vliegroest weggeschuurd moest worden. Op zaterdag 31 oktober werd Miljoenenlijn-huisschilder Diederik erbij gehaald om de meeste onderdelen met het verfpistool te primeren. Ondertussen amuseerden meerdere leden van Seinwezen zich bij het handmatig schilderen van kleine onderdelen.

Doordat op zaterdag de schilderwerken zo snel vooruit gingen, kon op zondag al een eerste laag zwarte aflak worden aangebracht. Nadat alles lichtjes was opgeschuurd, werd een week later alles nog een tweede keer zwart gespoten, zodat het bordes tegen weer en wind beschermd is.

Foto 13: Onder een heerlijk najaarszonnetje kan Diederik de vakwerkstructuur van het bordes primeren.
Foto 14: Een dag later kan ook de eerste zwarte laag worden aangebracht. Gaat wel lekker zo!
Foto 15: Ook de verschillende losse onderdelen worden in het zwart geschilderd. Welke onderdelen herken je zoal?
Foto 16: Na de eerste verfbeurt, worden de onderdelen lichtjes opgeschuurd voor de tweede verfbeurt. Jo is er maar druk mee.
Foto 17: Ook Hans helpt met het schuren, onderaan op de foto zie je de reeds geschuurde vloerplaten van het bordes. Ondertussen hebben we Geertje bereid gevonden om de grote bevestigingsplaat op de vakwerkstructuur te lassen. Deze plaat kwam hogerop in deze blog al aan bod. Door quarantainemaatregelen op school is het niet meer gelukt om de plaat daar vast te lassen. Dit moest dus nog in Simpelveld gebeuren.

Na enkele relatief drukke weken waarbij alles in functie van het schilderen van de onderdelen van het bordes en de trap stond, volgde een rustigere periode van afwerking. Er kroop nog redelijk veel tijd in kleine zaken zoals het voorzien van de voedingskabel voor de elektrische verlichting, het gangbaar maken van aangrijpingen enzovoort. Ondertussen zijn we ook bijna volledig door die takenlijst heen, waardoor de plaatsing dichtbij komt.

Op 12 december werd een belangrijke mijlpaal bereikt: het bordes kon op de basispaal worden opgebouwd, waarna dit geheel met een spoorkraan naar buiten werd getransporteerd.

Foto 18: Een momentje waar we uiteraard van genoten: voor de eerste keer werden de seinpaaltjes op het bordes gemonteerd. Alles blijkt mooi te passen!
Foto 19: Werkgroepleider Marc werkt geconcentreerd bij het voorboren van gaten voor de assen van de aangrijpingen.
Foto 20: Ton en Peter-Paul plaatsen een antieke verdeeldoos voor de elektrische seinverlichting op de basispaal. Onderaan op de foto is te zien dat er nog wat plamuur op de basispaal is aangebracht om de laatste oneffenheden weg te werken.
Foto 21: In totaal kwamen er zeven lagen witte en zwarte verf op de basispaal. Dit was meer dan aanvankelijk verwacht, maar het resultaat mag gezien worden.
Foto 22: Armseinen werden doorgaans met zogenaamde “kruishouten” vastgezet: halve treinbielzen die (voorzien van een inkeping) met draadstangen langs weerszijden rond een seinpaal werden geklemd. Bij ons bordessein gaan we voor een mengeling tussen oude en nieuwere technieken: helemaal onderaan de basispaal werd een flens voorzien om die paal op een vooraf geplaatste betonnen voet te kunnen plaatsen. Minder diep in de grond worden volledige bielzen als kruishouten geplaatst. Op die manier kunnen we gerust zijn dat het bordessein écht niet gaat bewegen. Op deze foto is Jo bezig met het sauzen van deze kruishouten.
Foto 23: Op 12 december werd een mijlpaal bereikt: het bordes werd grotendeels opgebouwd op de basispaal. Vrijwilliger van de stoomploeg Roxanne maakte daarbij deze fraaie opname vanop de tender van de E2 1040.
Foto 24: Je zou ervan schrikken hoeveel bouten er bij zo’n bordes worden gebruikt… Na de montage van de vakwerkstructuur aan de flens bovenop de basispaal werden de aangrijpingen en de beplating bevestigd. Na dit alles werden de bouten en de moeren in de grondverf gezet, waarna het geheel richting de toekomstige locatie van het bordessein kon worden vervoerd.
Foto 25: Ondertussen ligt de basispaal met het grotendeels gemonteerde bordes vlakbij de locatie waar het sein zal worden geplaatst.
Foto 26: Wie vertrouwd is met de situatie in Simpelveld, kon het al zien op de vorige foto: het oude sein Ckr3 werd al verwijderd vooruitlopend op de plaatsing van het bordessein. Deze paal werd enkele jaren geleden geschilderd en zal ergens anders worden teruggeplaatst. Iemand een gokje waar dat zal worden?

Je ziet het: het gaat nu snel vooruit. We hopen om volgens de oorspronkelijke planning nog deze winter aan de plaatsing te kunnen beginnen. Een en ander zal natuurlijk van dat verfoeide virus afhangen…

Het goede nieuws is dat we op het seinhuis niets moeten wijzigen: de plaatsing van het bordessein was al lang voorzien door vrijwilligers die in de jaren ’90 Post 1 hebben aangepast naar de nieuwe sporensituatie. Vroeger bedienden 2 handels dezelfde seinarm (dankzij een zogenaamde “meerschijvenkast” die zich buiten bevond). In de toekomst zullen deze handels uiteraard de aparte seinarmen van het bordessein bedienen.

Foto 27: Samen met het oude sein verdwijnt ook de meerschijvenkast waarmee vanop het seinhuis met twee seinhandels één seinarm bediend werden. De trekdraden naar het oude sein zijn op deze foto al verwijderd, maar de trekdraden vanaf de twee handels op het seinhuis zijn nog duidelijk zichtbaar.
Foto 28: Omdat het oude sein al is onttakeld, zijn er hoezen rond de betreffende seinhandels aangebracht. Nog even afwachten wanneer de seinen voor het eerst uit de stand stop mogen worden gebracht.

Geïnteresseerden die ons volgen via sociale media, hebben wellicht het nieuws over de financiering al meegekregen. Toch willen we nog even herhalen dat we dankzij vele privégiften, een gulle sponsoring van de Stichting Holland Spoor / Roestrijden.nl en ondertussen ook de belofte tot een bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds de financiering voor het bordessein rond hebben. Hier zijn we natuurlijk enorm dankbaar voor.

Sinds het bekend maken van dit nieuws via sociale media, kregen we tot onze grote verrassing nog een aanzienlijke sponsoring binnen van een privépersoon. Helaas konden we ondanks meerdere pogingen deze persoon nog niet traceren. Als u zich hierin herkent, zou u zich dan kenbaar willen maken, zodat we u kunnen uitnodigen voor de inhuldiging van het bordessein?

We merkten de afgelopen tijd dat er nog wel wat meer mensen stortingen deden van 40 Euro of meer, zonder zich kenbaar te maken via mail. De mensen van wie we correcte gegevens hebben, hebben we de voorbije dagen een mail gestuurd. Als u een dergelijke mailtje niet hebt gehad, maar wel een storting van 40 Euro of meer deed en u bij de inhuldiging van het bordessein wil zijn, kan u ons dan een mailtje sturen via bordessein@miljoenenlijn.nl ? Het zou natuurlijk jammer zijn indien u geen uitnodiging krijgt doordat we u niet kunnen bereiken, dus we horen heel graag van u.\

Meer weten?

Wil je meer weten over het project ‘Bordessein’? Lees dan alles op de speciale informatiepagina:

Tussenstand Crowdfunding

12 reacties

  • Arie den Heijer

    Prachtig verhaal en foto’s ! Geweldig dat er op het emplacement een bordessein wordt gerealiseerd. Een poos geleden heb ik een dag meegemaakt over het seinwezen bij de ZLSM, ik kom graag nog een keer naar Limburg om te zien hoe het sein er bij staat.

    • Dave

      Dankjewel voor je reactie 🙂 Hopelijk kunnen we je snel verwelkomen op een rijdag, uiteraard dan met het bordessein in dienst.

      • Hans Altena

        Dave en alle betrokkenen,

        Wat een geweldige prestatie en hoe fraai is daardoor het resultaat ! Chapeau.

        Mvg, Hans

  • Jan Boeren

    Succes met jullie projekt! Ik hoop dat deze crisis snel voorbij is en ik weer van de zlsm kan genieten!

    • Dave

      Dankjewel voor je reactie 🙂 Altijd welkom zodra dat weer mogelijk is!

  • Erik

    Heb zelf nog een storting van 50 euro gedaan, mooi dat het project nu (bijna) af is.

    • Dave

      Dankjewel voor je sponsoring! Stuur je ons een mailtje, zodat we je kunnen uitnodigen voor de inhuldiging?

  • Stefan

    Topwerk en super vooruitgang geboekt!!!
    Dank aan allen hiervoor, ik kijk uit naar de opening ervan!

    • Dave

      Dankjewel Stefan. Voor die opening hopen we op weinig corona en veel zon 🙂

  • frank

    Hoop dat ik snel kan komen kijken hoe het einde resultaat is.

  • Erik en Helma Ficken

    Wat een enorme inzet van de medewerkers Seinwezen ! en van de Don-Bosco-school in Haacht (B).
    De bordes-seinpaal zal een schitterende verrijking zijn voor het ZLSM-emplacement in Simpelveld en het museale karakter van ons klassiek Seinstelsel.
    Diep respect voor jullie jarenlange lobby en huidige realisatie !!!
    We komen weer gauw eens kijken in Simpelveld.

  • Lex van der Valk

    Wat een fijn nieuws in deze barre tijden. Mijn complimenten voor dit geweldige resultaat!

Reageer op dit bericht

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*

*

*

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.